Divan şiirinde iftira

Özet

Divan şiiri genellikle muhayyel ve gerçek hayattan uzak olma gibi bazı ithamlarına maruz kalmıştır. Ancak sanılanın aksine insana dair, insanla alakalı hemen her şey bu şiirin konuları arasına girebilmektedir. Günlük hayatta insanların uğradığı haksızlıklar, hak ettiği muameleyi görememe, liyakatsizlik, adaletsizlik nasıl şikâyet konusu oluyorsa hepsini gerçek hayattan uzak olduğu düşünülen Divan şiirinde bulmak mümkündür. İftira, bir kimseye gerçek olmayan, olumsuz bir durumu, bir suçu, amaçlı olarak, bilerek yükleme, kara çalma anlamlarına gelmektedir. Ne kadar hoş olmasa da her insanın karşılaşabileceği ya da maruz kalabileceği bir durumdur. Bu insani hadiseye Divan şairlerince pek çok şekilde değinildiği görülmektedir. İftira etmek, iftira atmak, kuru iftira, alenen iftira, türlü iftira gibi çok çeşitli kullanımlarına bu şiir geleneğinde rastlamak mümkündür. İftira konusu gazel, kaside, mesnevi gibi nazım şekillerinden; pendnâme, hevesnâme, kısas-ı enbiya gibi türlere varana kadar tıpkı sosyal hayatta olduğu gibi Divan şiirinde de çok geniş bir kullanım alanına sahip olmuştur. Bu sözcüğü karşılayan bühtan, tezvir, isnad, yalan, dürûğ, kizb, firîb, mekr gibi pek çok kullanım bulunsa da çalışma iftira sözcüğünü içeren örnekler ile sınırlandırılmıştır.