Greimas’ın Eyleyenler Modeli Yaklaşımıyla Kayıp Yüzük Masalının Çözümlenmesi

Özet

Tüm olağanüstülüklerine rağmen yaşamdan izler barındıran ve dilden dile aktarılarak günümüze ulaşmayı başaran masallar, sadece yüzeysel yapılarıyla değil anlamsal boyutlarıyla da incelenmesi gereken anlatılardır. Bir örnek oluşturması bakımından araştırmada, masallar üzerine çalışmaları olan Muhsine Helimoğlu Yavuz’un bir masal kitabı içerisinde yer alan masallarından rastlantısal yolla seçilen “Kayıp Yüzük” adlı masal, metnin derin anlam düzeyinin ortaya çıkarılmasını sağlayan Greimas’ın “eyleyenler modeli” yaklaşımıyla göstergebilimsel açıdan çözümlenmiştir. Bu bağlamda çalışmada, “Kayıp Yüzük” adlı masalın Greimas’ın eyleyenler modelindeki ögeleri içerip içermediğini belirlemek amaçlanmıştır. Nitel bir çalışma olan araştırmanın verileri doküman analizi yoluyla toplanmıştır. Araştırmada ilk olarak göstergebilim ve Greimas’ın eyleyenler modeliyle ilgili bilgi verilmiş ve daha sonra ilgili masalın çözümlemesi gerçekleştirilmiştir. İncelenen masal, olay örgüsünün oluşumuna göre kesitlere ayrılmış, ardından Greimas’ın eyleyenler modeli yaklaşımıyla çözümlenmiştir. Masalın bir başlangıç durumuyla başladığı, bir eksiklik üzerine temellendirildiği ve özne tarafından bu eksikliğin giderilmesiyle sonuçlandığı görülmüştür. Bu modelin masalların anlamlandırılmasındaki ve masalı oluşturan unsurlar arasındaki bağıntıların keşfedilmesindeki yararlarına değinilmiştir.